Kripto para, sanal para birimi olarak kullanılan ve fiziksel biçimde var olmayan dijital varlıklara verilen addır. Kripto paranın ne olduğunu, nasıl üretildiğini ve nasıl kullanıldığını anlamak için yani çalışma prensibini anlayabilmek için öncelikle, “kripto/kriptoloji” kavramlarını bilmek gerekir.
Kriptoloji, bir tür özel şifreleme bilimidir. Bunu, verilerin (yazı, rakam veya herhangi bir mesajın) özel bir sistem sayesinde şifrelenmesi, güvenli bir ortam aracılığıyla alıcıya gönderilmesi ve bu şifreleme sisteminin çözülerek verilerin ortaya çıkması olarak özetleyebiliriz.
Kripto paralar, şifrelenmiş, dijital bilgi olarak var olan bir tür para biçimidir. Herhangi bir bankadan bağımsız olarak çalışan bir kripto para birimi, varlıklar arasında sermaye yaratmayı ve aktarmayı düzenlemek için gelişmiş matematik kullanır.
Bir kripto para birimi, bir değişim ortamı olarak veya bir kayıt tutma yöntemi olarak çalışmak üzere tasarlanmış dijital formda bir simgedir. Ağındaki işlemleri güvence altına almak, doğrulamak ve yeni token’lerin (jetonların) yarattığı kontrole sahip olmak için kriptografik algoritmalar kullanır.
İlk kez 2009 yılında açık kaynaklı yazılım olarak piyasaya sürülen Bitcoin, merkezi olmayan ilk ve en popüler kripto para birimidir. Bitcoin’in piyasaya sürülmesinden bu yana, 6.000’den fazla altcoin oluşturuldu.
Bitcoin, elektronik olarak oluşturulan ve tutulan, merkezi olmayan kripto para birimidir. Merkez Bankaları tarafından çıkarılan fiat para birimlerinden farklı olarak, merkezi bir finansal kuruma ya da yöneticiye bağlı değildir. Bunun yerine, çeşitli işlemleri güvenceye almak, ek birimlerin oluşturulmasını kontrol etmek ve çeşitli varlıkların transferini doğrulamak için kripto şifreleme teknolojisi üzerinde çalışır.
Merkezi olmayan kripto para birimi, tüm kripto para birimi sistemi tarafından, sistem oluşturulduğunda tanımlanan ve herkes tarafından bilinen bir oranda toplu olarak üretilir. Federal Rezerv Sistemi gibi merkezi bankacılık ve ekonomik sistemlerde, şirket kurulları ve devletler, para birimini yazdırarak veya dijital bankacılık defterlerine ek talep ederek kontrol eder.
Merkezi olmayan kripto para birimi söz konusu olduğunda şirketler veya devletler yeni birimler üretemezler. Merkezi olmayan kripto para birimlerinin dayandığı temel teknik sistem, Satoshi Nakamoto olarak bilinen bir grup veya kişi tarafından oluşturulmuştur.
Stabil kripto para (stablecoin) nedir?
Diğer kripto paralardan daha farklı bir yapıda olan stabil kripto paralar, genellikle dolar, euro, TL gibi fiat para birimlerine endeksli paralardır. Fiyatları daha istikrarlı olarak bilinen stabil kripto paraların değerinin sabit kalması için rezervlere dayalı olması gerekirken akıllı sözleşmelerin kullanımı da etkili bir yöntemdir.
Kripto paralar nasıl saklanır?
Kişilerin farklı ihtiyaçları, erişim kolaylığı ve güvenlik gibi faktörlere sahip kripto para saklama yöntemleri bulunmaktadır. Her yöntemin kendine göre avantaj ve dezavantajları da bulunmaktadır.
Kripto para işlem platformları, donanım cüzdanları, kağıt cüzdanlar ve çevrim içi cüzdan gibi yöntemler arasından kripto para kullanıcıları, kendileri için en uygun olanını tercih edebilir. Kripto paraların muhafaza edilmesiyle ilgili detaylı bilgilere buradan ulaşabilirsiniz.
Kripto para madenciliği nedir?
Kripto para madenciliği; kripto para ağının güvenliğini sağlamak, yeni bloklar oluşturmak ve ağ üzerinde yapılan işlemleri onaylamak için yazılım aracıyla yürütülen bir işlem sürecidir. Proof of Stake (Hisse ispatı) ve Proof of Work gibi farklı konsensüs algoritmalarıyla çalışabilir. Konuyla ilgili detaylı bilgilere buradan ulaşabilirsiniz.
