Bizi takip edin deyip kaybolan kripto paralar… Yetersizlikten geliştiricileri tarafından bile terk edilenler… “Delist” etmeyi huy edinen platformlar…
LogEditor
Finix Coin, Acco Coin, Add Token, Apecoin, Wincoin ve daha nicesi…
Bu kripto para birimlerini duymuş muydunuz?
Sadece ilk ikisinden örnek verelim:
- Finix Coin, resmi sosyal medya hesabında son olarak yatırımcılarına FNX almaları halinde yüzde 15 bonus kazanacaklarını söylüyordu. 2018’deki bu paylaşımlarının ardından ölü coin’ler kervanına katıldı.
- Acco Coin, 2018’de “Acco Coin geliştirmelerini takip edin” diyordu. Tahmin edeceğiniz üzere sonrasında ne bir geliştirme ne bir haber söz konusu oldu.
Bugün, kimi kaynaklara göre 1600’ün üzerinde, kimi kaynaklara göre 1950 civarında ölü kripto para var. Gerçek sayının ise bunun çok daha üzerinde olduğu tahmin ediliyor. Yani artık bir değerleri yok.
Kripto para çıkarmak çok mu zor?
Bilinen hikâyedir; 2009’da ilk Bitcoin blokunun ortaya çıkarılması büyük bir dönüşüm sürecini beraberinde getirdi. Bitcoin’in yakaladığı ivmeyle, bugün altcoin adı verilen alternatif kripto paralar ortaya çıktı. Bugün 10.000’in epey üzerinde alternatif kripto para birimi olduğunu biliyoruz.
Bir altcoin üretmek aslında zor değil. Ancak bunu geliştirilmiş bir altyapıyla sunmak, doğru algoritmayı geliştirmek, sürdürülebilir bir yol haritası ortaya çıkarmak, insanların herhangi bir sorununa dair çözüm geliştirmek; işte bunlar zor.
Bitcoin eşten eşe ödemeyi mümkün kılmak, merkeziyetsizliği sağlamak, işlemlerde manipülasyonlara izin vermemek gibi somut çözümler getirmek üzere ortaya çıkmıştı.
Sonraki başarılı projelere göz attığımızda kimisinin kusursuz çalışan akıllı sözleşmeler üretmeyi, kimisinin reklam veren ve kullanıcı arasındaki aracıları ortadan kaldırmayı, kimisinin taraftarların kulüplerinde söz hakkı elde etmesini amaç edindiğini görebiliriz.
Evet, kripto paralar fiyatı artan ya da azalan finansal araçlar olmanın çok ötesinde. Bir soruna çözüm üretmek gibi bir işlevleri var.
Dolayısıyla bir kripto paranın varlığının devam edip etmeyeceği, bir anlığına gözlemlenen yüksek fiyat performansından çok daha önemli.
Bir kripto para nasıl ölür?
Bazı kripto paraların ömürlerinin neden kısa olduğuna gelince…
- Kripto paraların kimileri sadece kötü niyetli olarak ortaya çıkarılabilir.
- Piyasaya arz edilir, gelir elde edilir ve yaratıcıları ortadan kaybolabilir. Bunlar zaten ciddi altyapıya sahip değildir; geliştirmeleri, ekipleri, yol haritaları da yoktur ya da gerçek dışıdır.
- Bazı kripto paraların geliştiricileri ise kendi vaatlerinin altında ezilir.
- Mesela öngörülemeyen transfer ya da cüzdan sorunlarıyla karşı karşıya kalabilirler. Alelacele ve teknik açıdan yetersiz şekilde ortaya çıkarılmışlardır. Üstelik geliştirme de yapılamayacağını görürler. Finansal ve teknolojik yetersizlik sonu getirir.
Durumun belki de en ilginç yanı, varlığını sürdüremeyeceği hemen hemen aşikâr olan bu tür kripto paraların oldukça popüler platformların marketlerinde kendilerine yer bulabilmeleridir.
“Delist” haber ajansı
Peki nasıl oluyor da “vadesinin dolacağı” belli kripto paralar “büyük” global platformlarda yer alabiliyor?
Çünkü kullanıcıyı koruma değil kâr etme motivasyonuyla hareket ediliyor. Bu kripto parayı marketime dahil edersem hacim elde eder miyim sorusu tek kıstas olursa elbette bu bir istismar haline gelir.
Bu arada, bir platformda elbette “delistler” yapılabilir, yani işlem gören bir kripto parayı marketinden çıkarabilir.
Fakat sürekli delist etme haberleri okuyorsak, dahası o markette nice ölü coin’ler ikâmet etmişse platformun amaçlarını sorgulamak gerekir.
“Coin’im yaşayacak mı?”
Peki yatırım yaptığınız kripto para varlığını muhafaza edecek mi?
Bunun için yapılacak şeyler belli.
- Örneğin işlem hacmini, mutabakat algoritmasını inceleyebilirsiniz.
- Arzı sınırlı mı değil mi, toplam arzı ne kadar, dolaşımdaki arzı ne kadar, bakabilirsiniz.
- GitHub aktivitelerini inceleyerek geliştirme yapılıp yapılmadığına göz atabilirsiniz.
- Sosyal medya kanallarını takip edebilir, yaptığı anlaşmalardan, geliştirmelerden haberdar olabilirsiniz.
- Yazılım güvenliği ve ekosistem yapısına dair araştırma yapabilirsiniz.
- Kullanım alanlarına dair detaylara bakabilirsiniz.
Tüm bunları yapmak güç ve ciddi bir teknolojik/finansal okuryazarlık gerektirebilir. Ama en azından bir kısmını yapmak mümkün.
“Delist etmek huydur bizde”
Öte yandan bir alternatif daha var. O da bu incelemeleri yaparak kripto para listeleyen platformlarda işlem yapmak.
Seçtiğiniz platform bunu gözeterek kullanıcı odaklı çalışıyorsa içiniz rahat olabilir. Şayet platformun odağında yalnızca kâr varsa, ölüm döşeğindeki bir kripto paraya yatırım yapıyor olabilirsiniz.
Dediğim gibi, her platform kripto para delist edebilir ama delist bir huy, bir âdetse, platform tercihini gözden geçirmek gerekir.
Türkiye’de nisan ayında olup bitenler güvenilir platform tercih etmenin hayati olduğunda dair acı bir tecrübe yarattı. “Güvenilir kripto para”nın da bir o kadar önemli olduğunu baştan idrak etmek, benzer bir acı tecrübenin önüne geçecektir.
Zira bir kripto paranın ölümü ise çoğu zaman topludur, yanında kullanıcıların birikimlerini de beraberinde götürür.
Ölüm yaftasında ise şu yazılıdır:
“Coin aktif değil. Bunun bir hata olduğunu düşünüyorsanız başvurun.”
Peki ama kime, nereye…
Bu içerik en son 22 Mayıs 2024 tarihinde güncellenmiştir.
