Blokzincir tarayıcıları şeffaflık sağlasa da bir yatırım sürecini yönetmek için yeterli değildir.
Akar Aydemir
Paribu İş Geliştirme Yöneticisi
Blokzincirin ve kripto paraların hem mahremiyet hem de şeffaflık sağlaması, bu teknolojinin en önemli avantajları arasında yer alıyor.
Peki nasıl oluyor da mahremiyet ve şeffaflık aynı anda sağlanabiliyor?
Örnek olarak kripto paraların amiral gemisi Bitcoin’i ele alalım.
Bitcoin mahremiyet ihtiyacını karşılıyor çünkü kullanmak için kimseyle sözleşme imzalamak veya belirli bilgileri paylaşmak zorunda değilsiniz. İhtiyacınız olan tek şey bir “public key”, bir de “private key”. Bu kadar basit. Siz açıklamazsanız o “public key”den üretilen adresin size ait olduğunu kimse bilemez. Bu açıdan mahremiyet ihtiyacını karşılıyor.
Diğer yönüyle bir adrese yapılan tüm transferlerin başından beri izlenebilmesi, hesabınıza gelen Bitcoin’in hangi adreste üretildiği, sizin cüzdanınıza gelene kadar hangi cüzdanlardan geçtiği ve sizin adresinizden nerelere gittiği; dünyadaki her bir insan tarafından kolayca izlenebiliyor. Bu da başka hiçbir finansal enstrümanda sağlanamayacak bir şeffaflığı getiriyor.
Blokzincir tarayıcıları ve “gossip network”
Bu noktada şeffaflık ihtiyacını daha erişilebilir kılması sebebiyle blokzincir tarayıcıları öne çıkıyor. Blokzincir tarayıcısının geliştiricileri hangi blokzincir için tarama hizmeti vermek istiyorsa o blokzincirin -türüne göre özellikleri farklılık gösterse de- node’unu kurarak, tüm transferlerin bilgisini anbean “gossip network” adı verilen bir yapıdan (Türkçede, dedikodu ağı) alırlar. Bu şekilde tüm transferlerle ilgili komşu düğümlerin taşıdığı bilgilerle güncel olur ve bu bilgiyi kullanıcının kolaylıkla takip edebileceği bir ara yüzle kullanıcıya sunarlar. Bahse konu blokzincirde, bugüne dek tüm transferler kayıt altına alındığı için de geçmişteki tüm transferleri izlemek mümkün olur.
Blokzincir tarayıcıları bu bakımdan şeffaflığa ve erişilebilirliğe çok önemli bir katkı sağlıyor. İsteyen istediği zaman bir cüzdanı inceleyebiliyor, yaptığı bir transferin statüsünü ve kaç onay aldığını görebiliyor, transferde bulunduğu cüzdanın başka cüzdanlarla ilişkisini takip edebiliyor. Satoshi Nakamoto’nun ürettiği Bitcoin’ler dahil üretilen her bir Bitcoin’in tüm yolculuğu kullanıcıların gözleri önünde.
“Niyet okuma”larla hareket edilmemeli
Bazı analistler sıklıkla borsaların cüzdanlarına giren ve çıkan kripto paraların yönü ve büyüklüğüne bakarak tahminlerde bulunmayı deniyor. Bu nedenledir ki “whale alert” tarzı hesaplar, botlar sıklıkla takip ediliyor. Büyük miktarda kripto para bir borsaya girdiğinde bu durum, “Satış yapacaklar”, “Piyasa düşecek” ya da “Altcoin’lere yönelecekler”, “Altcoin’ler yükselecek” şeklinde yorumlanıp kısa vadeli hareketlerden kâr sağlama yönünde bir motivasyon yaratabiliyor. Doğrudur veya yanlıştır denemeyecek bir motivasyon bu. Çünkü içerisinde niyet okuma var.
Bu niyet okumanın doğru sonuçlar verip vermeyeceği ise son derece şüpheli. Zira kripto para piyasası hâlâ alınacak yolu olsa da eskisinden çok daha derinlikli bir piyasa. Küresel ölçekte binlerce platformda şekillenen fiyatlar, sadece birkaç hareketle belirlenme aşamasını çoktan geçmiş olabilir.
Aşırı yorumlarla değil, sağlam argümanlarla strateji
|Her finansal enstrüman gibi kripto para fiyatları da davranışsal finans esaslarına göre arz ve taleple şekilleniyor. Kısa vadeli heyecanlara kapılıp yanlış kararlar vermek de son on yılda olan bir durum değil, insanlığın binlerce yıllık ekonomi tecrübesinde yeri olan bir durum.
Heyecanla alınmış irrasyonel kararların beynimizin korteks adı verilen en dış katmanında değil, amigdala isimli en iç katmanında milyonlarca yıl önce oluşan reflekslerin sonucunda alındığı pek çok araştırma tarafından ortaya konulan bir gerçek. Amigdala ile alınan kararların günümüz ekonomik sisteminde hatalara sebebiyet vermesi bu nedenledir ki gayet olası.
Yatırım kararlarımızı alırken, her zaman vurguladığımız gibi, eksilerini artılarını değerlendirerek rasyonel davranmak; günlük hava şartlarına değil, mevsimlere ve iklimlere göre beklentileri şekillendirmek yatırımlarımızı korumak ve onlara değer katmak adına oldukça önemli.
Teknolojinin bize sunduğu imkânlardan yararlanmak, haberleri takip etmek, hareketleri gözlemlemek değerli. Ancak aslolan bazı hareketliliklerden “aşırı yorum”larla büyük sonuçlar beklemek değil; temel analizler ve sağlam argümanlarla strateji oluşturup, bu stratejiyi güncel tutmak ve eğer ciddi ve somut bir neden yoksa stratejilerimize sadık kalmaktır.
Uzun vadeli ve istikrarlı yatırımlar için kararlarımızın rasyonelliğinden emin olmak oldukça önemlidir.
Bu içerik en son 28 Mayıs 2024 tarihinde güncellenmiştir.
