Bitcoin blok ödülü yarılanmasına artık çok az bir süre kaldı. Ortalama blok çözülme hızlarına bakılırsa 11 Mayıs 2020’de akşam saatlerinde yarılanmanın gerçekleşmesi bekleniyor.
Akar Aydemir
Paribu İş Geliştirme Yöneticisi
Blok ödülü yarılanması nedir?
Bitcoin, 2008’de Satoshi Nakamoto takma adıyla yayımlanan ve büyük etki yaratan bir makaleyle hayatımıza girdi. İlk bloklar yine Satoshi Nakamoto tarafından 3 Ocak 2009’da kazıldı. 630.000’e yakın blokun kazılması ise 11 yıldan uzun sürdü.
2008 krizi sürecinde Bitcoin’le hedeflenen enflasyonun kesin şekilde düzenlenmesiydi. Bu nedenle ödül yarılanmaları kurgulandı. 2009’da blok başına 50 BTC ile başlayan ödül, her 210.000 blokta bir yarılanacak ve toplam arz 2140 yılında 21 milyon olacaktı.
- İlk yarılanma 28 Kasım 2012’de, ikinci yarılanma 9 Temmuz 2016’da gerçekleşti. Ödüller ise önce 25 BTC’ye, daha sonra 12,5 BTC’ye düştü.
- 630.000. blokun zincire eklenmesiyle beraber 11 Mayıs’ta gerçekleşmesi beklenen yarılanma sonucunda ödül 6,25 BTC’ye düşecek. Öngörüldüğü üzere 2140 yılında madencilik ödülü fiilen ortadan kalkacak.
Şu andaki ödül miktarıyla Bitcoin için yıllık enflasyon %3,9 iken, yarılanma sonrası bu oran %1,74 seviyesine inecek. Bu şekilde, Bitcoin gelişmiş ülke merkez bankalarının genelde hedeflediği %2’lik enflasyon seviyesinin de altında bir orana ulaşacak.
Yarılanmadan ne bekleyebiliriz?
Ödül yarılanması tamamen teknik bir konu olmakla beraber, azalan varlığın değerinin artacağı varsayımına dayanarak yatırımcılar tarafından ciddi şekilde takip ediliyor. Arzın azalmasının fiyatta satış baskısını azaltması, evet gerçekçi. Ancak fiyat üzerindeki etkisi sanılandan daha düşük olabilir.
- Son 30 günün CoinMarketCap verilerine göre kripto para işlem platformlarında günlük 3 milyon ila 6 milyon arasında Bitcoin tüm işlem çiftlerinde el değiştiriyor. Geçerli blok ödülüyle günde ortalama 1800 BTC üretiliyor. Yarılanma sonrasında günlük üretim 900 BTC’ye düşecek.
- Yarılanmanın esas etkisi madencilerin davranış modeliyle şekillenecek. Bitcoin’de ağın sıhhati için en önemli konulardan biri “hash rate” diye anılan ağdaki makinelerin toplam işlem gücü. Ne kadar madencilik cihazı aktifse “hash rate” o kadar yüksek oluyor. “Hash rate” ise blok üretim süresi ve zorluk seviyesi üzerinde doğrudan etkili.
- Blok ödülü yarılanması ve Bitcoin’in 2 haftada bir gerçekleşen zorluk seviyesi güncellemesi arasında bu sefer 1 haftalık bir fark olacak. Yani Bitcoin algoritması yarılanma sonrasında ilk bir hafta eski koşullara uygun zorluk seviyesi ile çalışmaya devam ederken işlem gücündeki değişimlere karşı hızlı bir aksiyon alamayacak. Bu da ilk bir haftalık süre içinde ağın transferleri onaylama sürelerinde bazı gecikmelere neden olabilir.
- Blok ödülü azalınca; makinelerin kendi koşullarına göre değişen üretim maliyetleri bazı makinelerin kapanmasına, bazılarının devam etmesine neden olacak. Büyük çoğunluğun da değişen koşullara uyum sağlamak için cihazlarını yükseltmesi gerekecek. Buradaki dinamik, ödül yarılanması sonrasında ağın toplam işlem gücünde ve blok üretilme sürelerinde belli ölçüde dalgalanmalar gözlemlenmesine neden olacak.
- Ancak zorluk seviyesi 1 haftanın sonunda kendini ayarlayınca buradaki sapmalar yerini dengeye bırakacak. 11 yıldır aksamadan çalışan algoritma yine kendisinden bekleneni verecek.
- Önceki madencilik ödülü yarılanmalarının öncesinde ve sonrasında Bitcoin fiyatlarının sert dalgalanmalarla önemli fırsatlar sunduğu görülüyor. Bu durumun da önemli bir kısım yatırımcıda tarihin tekerrür etmesi gerektiği hissiyatı doğurduğu açık. Bu noktada dikkat etmek gereken; fiyatları her zaman piyasanın belirlediği ve o piyasanın şu anda 2012’dekinden ve 2016’dakinden çok daha geniş katılımlı bir piyasa olduğudur.
- Bugün işlem hacimleri, yatırımcı sayıları, piyasa ürün çeşitliliği eskisinden çok daha fazla. Bu nedenle her yarılanmanın koşullarının farklı olduğunu göz önünde bulundurmak gerekir.
Ödül yarılanmasının uzun vadedeki etkisi
Yarılanmanın enflasyonu baskılayıcı etkisi 2140’a kadar devam edecek. 2030’larda ise toplam arzın %98’i tamamlanacak.
Peki üretilecek Bitcoin bu kadar azalınca madenciler neden işlemleri onaylamaya devam etsin? Teşvik ne olacak? Bu soruların yanıtları işlem ücretlerinde.
İşlem ücretleri şu anda da alınıyor. Ancak ödül o kadar teşvik edici ki, transfer ücretleri çok fazla gündeme gelmiyor. Bu da şu anki istatistiklere göre transfer ücretlerinin toplam madenci gelirinin %10’u seviyesinin altında kalmasına neden oluyor.
- Ödülün teşvik edici özelliği kayboldukça transfer ücretlerinin daha çok önem kazanması bekleniyor.
- Yani madencilik ödülü azaldıkça transfer ücretlerinin hem transfer başı tutarı hem de toplam madenci gelirindeki payı artacak.
- Buradaki denge unsuru da yine makinelerin rekabeti. Evet, ödül azalacak. Ancak artması beklenen işlem ücretleri, oluşan rekabetin sonucunda blok üretme maliyetine yakın, makul bir seviyeye gelecektir.
Ödül yarılanması teknik bir olaydır ancak söz konusu başından sonuna teknoloji üzerine kurulu ikonik bir kripto para birimi olunca fiyat ve tekniğin çok fazla iç içe geçmesi doğal.
Bir sonraki blok ödülü yarılanmasına kadar pek çok yeni gelişme olacağı kesin. Bununla beraber Bitcoin’in üçüncü blok ödülü yarılanması da gelecekte konuşacağımız istatistikleri bugünden yaratmaya başladı bile…
Bu içerik en son 3 Kasım 2022 tarihinde güncellenmiştir.
